Oudste bakstenen huis: de Moriaan
Het pand De Moriaan aan de Markt 77 staat bekend als het ‘oudste bakstenen huis’ van Den Bosch en is mogelijk zelfs het oudste stenen huis van Nederland. De Moriaan is een voorbeeld van een groot, stenen zaalhuis uit vermoedelijk eind 12e, begin 13e eeuw. Volgens overlevering werd het gebouwd door hertog Hendrik I van Brabant voor zijn vriend Beckerlijn.
De Moriaan heeft meerdere bestemmingen gehad
Het pand heeft in de loop der eeuwen meerdere bestemmingen gehad. In de Middeleeuwen was het eigendom van enkele vooraanstaande Bossche families. Eén van hen liet ergens in de veertiende eeuw de houten voorgevel vervangen door baksteen, waarmee overigens nog niet onomstotelijk vast staat dat De Moriaan werkelijk het oudste bakstenen huis van Nederland is. In 1419 werd bij een grote stadsbrand De Moriaan gedeeltelijk verwoest. Het kleine houten huisje tegen de voorgevel werd omstreeks 1500 gebouwd.
Tijdens de beeldenstormen in 1566 en 1567 hielden de hervormden er hun geheime bijeenkomsten. Het pand kende toen verschillende vluchtwegen waardoor het bijzonder geschikt was voor deze verboden bijeenkomsten. Na 1629 diende de Moriaan eveneens godsdienstige doeleinden: de lutheranen hielden er hun diensten tussen 1673 en 1681. Tegelijkertijd diende de grote zaal ook voor het opvoeren van komedies. Het plafond ervan was blauw geschilderd met gouden sterren. Wellicht tot het begin van de vorige eeuw was deze zaal als toneelzaal in gebruik.
Tussen 1673 en 1681 hielden de lutheranen er hun diensten. Het pand werd ook gebruikt als ‘speelhuys’ (1600-1610), hulpkazerne (1622), pakhuis voor marktkramen en winkel. Het exterieur is in de jaren 60 deels gereconstrueerd. Zo zijn het hoektorentje en trapgevel herbouwd op basis van aanwezige bouwsporen en historische afbeeldingen. Binnen zijn nog wel veel bouwkundige elementen oorspronkelijk, zoals de middeleeuwse muren en de houten draagconstructies.
VVV Den Bosch in De Moriaan
Sinds 1963 is de plaatselijke VVV hoofdgebruiker. In de kelder is café Plein 79 gehuisvest.
Adres:
De Moriaan
Markt 77. Den Bosch
